Informacje z renowacji kościoła Narodzenia NMP

Informacja
z renowacji kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP w Krzeszowie

Kościół parafialny w Krzeszowie p.w. Narodzenia NMP został wybudowany w 1727 r.. Fundatorką była Antonina Zamoyska z Zaharskich.
Kościół z drzewa modrzewiowego, zbudowany jest na planie krzyża z wielkim ołtarzem zwróconym do wschodu. Trójnawowy, z bogato wyposażonym wnętrzem pokrytym polichromią figuralną. W prezbiterium element wybijający się stanowi potężny ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus, zwanej przez miejscową tradycję Matką Boską Krzeszowską. Brak jest dokumentacji historycznej ale wszystko wskazuje, że ów obraz przywędrował ze wschodnich terenów dawnej Polski i był koronowany. /opinia biskupa Tokarczuka/. Bogate wyposażenie kościoła, to efekt hojności i mecenatu Zamojskich: większość rzeźb, obrazów, rysunków, snycerki reprezentuje wysoki poziom artystyczny, czemu nie należy się dziwić: we dworze ordynatów gościli przecież wybitni twórcy i biegli rzemieślnicy których dziękczynne wota do dziś zdobią świątynię. W różnych jej miejscach zobaczyć można herby rodu i spokrewnionych z nim rodzin: Jelita, Rawicz, Korczak.
Uzupełnieniem zabytkowego kompleksu sakralnego jest dzwonnica wzniesiona w 1898 roku na miejscu starej z roku 1721, a także drewniana kapliczka typu domkowego z 1905 r. W jej wnętrzu znajduje się kamienna płyta z napisem „Pamiątka pochowania kości – 1824 r.” – zapewne data ostatniego symbolicznego pochówku na dawnym cmentarzu przykościelnym.
 Powierzchnia zabudowy kościoła 460,40 m2, kubatura – 3496 m3, długość 37,53 mb, szerokość 19,95 mb, wysokość 19,00 m. Jest to największy sakralny zabytek architektury drewnianej na Podkarpaciu, a być może i w Polsce.
 Kościół pierwotnie kryty gontem (dach i ściany boczne), przechodził różne remonty na zewnątrz i wewnątrz. W roku 1905 położono nową posadzkę. Po zniszczeniach wojennych z 1914 roku przeprowadzono ogólny remont kościoła w roku 1920. Znaleziony podczas obecnego remontu zapis który znajdował się w butelce zamurowanej w fundamentach świadczy, że w roku 1938 został przeprowadzony częściowy remont fundamentów i podwalin kościoła. W roku 1963 ówczesny proboszcz parafii Ks. Fąfara odnowił wnętrze kościoła poprzez odmalowanie ścian i sufitu. Brak nadzoru konserwatorskiego sprawił, że na wcześniejszą polichromie z farb roślinnych położono farbę olejną. Spowodowało to zamalowanie i zniszczenie zabytkowej polichromii wnętrza kościoła. W roku 2005 ze środków i pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora zabytków dokonano odkrywek polichromii i sporządzono dokumentację. Przystąpienie do prac renowacyjnych wnętrza kościoła zostało uwarunkowane wykonaniem remontu głównego fundamentów, belek podwalinowych, ścian i oszalowania kościoła.
 Na początku 2006 roku Zakład Usług Budowlanych „KONZBUD” ze Stalowej Woli po wykonaniu inwentaryzacji i ekspertyzy budowlanej opracował dokumentację projektową na podstawie której uzyskano pozwolenie na budowę..
W miesiącu maju do prac budowlanych przystąpiła specjalistyczna firma konserwatorska - Zakład Budowlano – Konserwatorski „PORTAL” z Domaradza. Ściany kościoła zostały podstemplowane. Usunięto dotychczasowy fundament z cegły palonej /która trzymała wilgoć/. Na całym obwodzie usunięto zgnite belki podwalinowe, jak też uszkodzone belki ścienne. Wykonano ławy fundamentowe z betonu i fundamenty z kamienia polnego. Po wykonaniu na fundamentach izolacji wbudowano belki podwalinowe o przekroju 25 x 35 cm z drzewa modrzewiowego oraz belki zrębowe o przekroju 18 x 25 cm. Już podczas prac stwierdzono, że do wykonania jest znacznie większy zakres robót niż przewidziano to w dokumentacji technicznej. Okazało się, że prawdopodobnie podczas remontu w roku 1938 całkowicie usunięto zgnite belki spinające dołem kościół, co spowodowało rozsuwanie się ścian. Południową ścianę kościoła przesunięto o 25 cm. oraz wbudowano brakujące belki spinające kościół. Wymieniono wszystkie uszkodzone belki ścian nad belkami powalinowymi.
W miesiącu grudniu wykonano fartuch ochronny na całym obwodzie kościoła, który przykryto blachą tytanowo – cynkową. W wyniku prowadzenia prac konserwatorskich przy kościele zaszła potrzeba wykonania dodatkowych prac, a to przebudowa zasilania elektrycznego kościoła i dzwonnicy, oraz obniżenie terenu i dokonanie przebudowy chodnika od strony północnej.
Wartość wykonanych prac zamknęła się kwotą 174 415,85 zł. Pozyskano środki:
- Wojewódzki Konserwator Zabytków – 48 175,10 zł
- MSWiA Fundusz Kościelny – 25 000,- zł
- Urząd Marszałkowski – 15 000,- zł
- Urząd Gminy Krzeszów – 15 492,- zł
- środki zebrane od społeczeństwa przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowskiej „ROTUNDA” - 70 748,75,- zł (do zapłaty z roku 2006 pozostała kwota 7 050,00 zł)
Kamienie polne na fundament zebrali mieszkańcy, natomiast zakupiono 100 m3 drzewa modrzewiowego w krągłym stanie z firmy Z.P.H.U. „LAS-POL” Dukla. Przetarcia drzewa na pożądany wymiar dokonała miejscowa firma ZPUH Ryszard Tryka - Krzeszów Dolny.
 Koordynacją prac jak też pozyskiwaniem środków, pisaniem wniosków i rozliczaniem dotacji i inwestycji zajmuje się Zarząd i Członkowie Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krzeszowskiej „ROTUNDA”
 Prace konserwatorskie prowadzone są pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Pana Mariusza Czuby oraz Kierownika Delegatury WKZ Pana Dominika Komady.
 W roku 2007 planowane jest zakończenie prac renowacyjnych – budowlanych tj. dalsza wymiana zgnitych belek ścian, szalowanie kościoła zewnątrz z uzupełnieniem ozdób, obróbki blacharskie, a także wzmocnienie filarów wewnątrz świątyni.
 Mottem przewodnim odbudowy naszej przepięknej świątyni są słowa wiersza Pani Stanisławy Pudełkiewicz – poetki z Krzeszowa.

Tu w tej świątyni gdzie my się modlimy
Na tej posadzce klęczeli pradziady
Tu przez ten kościół przeszły pokolenia
Tu również po nas pozostaną ślady
Dzięki tym, którzy składają ofiary
Na ten Dom Boży, na to dzieło sztuki
By jeszcze mogły modlić się w tym miejscu
Tak jak my teraz – nasze praprawnuki

 Opracował:
 Sekretarz „Stowarzyszenia” A. Jaśkowski